اِسلُواکی کشوری محصور به خشکی در اروپای مرکزی است. جمعیت آن حدود ۵٫۴ میلیون نفر و پایتخت آن براتیسلاوا است. شهر براتیسلاوا ۴۱۳ هزار نفر جمعیت دارد. واحد پول این کشور یورو است. زبان رسمی آن زبان اسلوواک (به اسلوواک:slovenčina، اسلووِنچینا؛ یا slovenský jazyk، اسلووِنسکی یازیک) است که یک زبان هندواروپایی و از خانواده زبانهای اسلاوی است.
این کشور از غرب با جمهوری چک و اتریش، از شمال با لهستان، از شرق با اوکراین و از جنوب با مجارستان هممرز است. تاریخ استقلال این کشور ۱ ژانویه ۱۹۹۳، از چکسلواکی است. اسلواکی در سال ۲۰۰۴ به اتحادیه اروپا و در ۱ ژانویه ۲۰۰۹ به منطقه یورو پیوست. اسلواکی همچنین عضوی از منطقه شنگن، سازمان تجارت جهانی، سازمان همکاری اقتصادی و توسعه و سازمان ملل متحد میباشد.
اسلواکی به همراه اسلوونی، استونی، لتونی و لیتوانی تنها کشورهای کمونیست سابق هستند که اکنون همزمان عضو اتحادیه اروپا، منطقه یورو، منطقه شنگن، و سازمان ناتو میباشند.
حدود ۸۱ درصد از جمعیت این کشور از اسلواکیتباران، ۸٫۵ درصد از مجاریتباران و دو درصد از مردمان روما (کولیان) تشکیل شدهاست.
حدود ۱۳ درصد از مردم اسلواکی بیدین هستند و حدود ۱۰ درصد نیز در نظرسنجیها دین و باور خود را اعلام نکردهاند. بقیه جمعیت این کشور مسیحی هستند که بیشتر آن را پیروان شاخه کاتولیک رومی تشکیل میدهند.
مردمان قوم اسلاو در سدههای پنجم و ششم میلادی به منطقه اسلواکی رسیدند و این منطقه در دورانی از تاریخ جزئی از امپراتوری سامو بود که نخستین واحد سیاسی اسلاوها بهشمار میآید.
تا سال ۱۹۱۸، اسلواکی بخشی از کشور اتریش-مجارستان بود و در بخش مجاری قرار داشت. اسلواکی از ۱۹۱۸–۱۹۳۹ بخشی از چکسلواکی شد که بعد از جنگ جهانی اول تشکیل شده بود. اسلواکی در دوره ۱۹۳۹–۱۹۴۵ تحت نام جمهوری اسلواکی رسماً کشوری مستقل بود، اما در عمل، از مناطق اقماری آلمان نازی بود. از ۱۹۴۵–۱۹۹۲ اسلواکی دوباره بخشی از چکسلواکی شد.
در تاریخ ۱۰ اوت سال ۱۹۶۸ نیروهای ارتش شوروی که در آن مجارها نیز عضویت داشتند وارد خاک اسلواکی (که در آن زمان چکسلواکی، متشکل از دو کشور چک و اسلواکی بود) شدند و به دورهای از اصلاحات موسوم به بهار پراگ در این کشور خاتمه دادند.
در ۱ ژانویه ۱۹۹۳، چکسلواکی به دو کشور جمهوری چک و اسلواکی تقسیم شد.
از ۱ مه سال ۲۰۰۴، اسلواکی یکی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا است. مردم این کشور در ۱۸ ماه مه ۲۰۰۳ در یک همهپرسی به پیوستن به این اتحادیه رای مثبت دادهبودند. یک ماه پیش از پیوستن به اتحادیه اروپا، اسلواکی در ۲۹ مارس ۲۰۰۴، به پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، پیوست. در تاریخ ۲۱ دسامبر ۲۰۰۷ اسلواکی به حوزه شنگن پیوست که از طریق آن رفتوآمد آزاد بین اسلواکی و کشورهای همسایهاش، به استثنای اوکراین مجاز شمرده میشود.
مساحت این کشور: ۴۹۰۳۵ کیلومتر مربع (صدوبیست و هفتمین کشور جهان) است.
بیشتر سطح اسلواکی با کوهستانها پوشیده شدهاست و این کوهها همگی جزئی از رشتهکوههای بسکید و کارپات هستند. کوههای کارپات بیشتر نیمه شمالی کشور را دربر میگیرد. دشتهای پست اسلواکی تنها در جنوب غربی و منتهیالیه جنوب شرقی کشور قرار گرفتهاند که جزئی از فلات پانونی بهشمار میآیند.
کوههای تاترا با ۲۰ قله بلندتر از ۲۵۰۰ متر مرتفعترین بخش از کوهستان کارپات را تشکیل میدهند؛ بیشتر مساحت تاترا در خاک اسلواکی قرار گرفتهاست.
در شمال، نزدیک به مرز لهستان، کوههای تاترای علیا قرار دارند که از مناطق محبوب کوهنوردی و اسکی است و بسیاری از دریاچهها و درههای خوشمنظره کشور در این محل قرار گرفتهاست. بلندترین نقطه اسلواکی، یعنی قله گرلاخ (Gerlachovský štít) که ۲٬۶۵۵ متر ارتفاع دارد و کوه کریوان (Kriváň) که از نمادهای اسلواکی است نیز در همین منطقه واقع شدهاند.
مهمترین رودهای اسلواکی عبارتند از دانوب، واه و هرون، و هورناد. رود تیسا ۵ کیلومتر از مرز اسلواکی-مجارستان را در بر میگیرد.
اسلواکی در میان کوههای خود صدها غار دارد که ۱۵ عدد از آنها برای بازدید عموم باز است. پنج غار اسلواکی به نامهای غار یخی دوبشینسکا، غار دومیتسا، گومباسک، یاسوفسکا، و غار آرگونیتی اوختینسکا در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شدهاند.
میانگین دمای سالیانه حدود ۹–۱۰ درجه سانتیگراد است. میانگین دمای گرمترین ماه حدود ۲۰ درجه و میانگین دمای سردترین ماه بیشتر از ۳- است. اینگونه آب و هوا در زاهورسکا نیژنا و پودونایسکا نیژنا دیده میشود. آب و هوای غالب پایتخت براتیسلاوا اینگونهاست.
میانگین دمای سالیانه کمتر از ۵ درجه سانتیگراد است. میانگین دمای گرمترین ماه کمتر از ۱۵ درجه و میانگین دمای سردترین ماه کمتر از ۵- است. آب و هوای کوهستانی در کوهها و در برخی روستاها در دره «اوراوا» و «اسپیش» دیده میشود.
شهرهای مهم آن کوشیتسه، نیترا، ژیلینا است.
حکومت اسلواکی، جمهوری مبتنی بر دموکراسی پارلمانی است. روز ملی این کشور مصادف با روز تصویب قانون اساسی (تصویب این قانون، شروعی برای استقلال اسلواکی بود) در اول سپتامبر ۱۹۹۲ میباشد.
نظام حکومتی اسلواکی جمهوری مبتنی بر دموکراسی پارلمانی است که رئیسجمهور، دولت و مجلس سه رکن اصلی آن را تشکیل میدهند. مجلس اسلواکی دارای ۱۵۰ کرسی است.
رئیسجمهور تا پیش از سال ۹۸ توسط نمایندگان پارلمان انتخاب میگردید ولی پس از اصلاح قانون انتخابات این کشور، با آراء مستقیم مردم و به مدت ۴ سال انتخاب میشود و مهمترین وظایف رئیسجمهور عزل و نصب دولت، انحلال مجلس، عزل و نصب فرماندهان ارتش، عزل و نصب رؤسای دانشگاهها، توشیح مصوبات مجلس میباشد.
ایوان گاشپاروویچ (به اسلواکیایی: Ivan Gašparovič) از سال ۱۳۸۳ (۲۰۰۴ میلادی) به مقام رئیسجمهوری اسلواکی منصوب شد. او اولین رئیسجمهوری است که دوبار به این سمت برگزیده میشود. آندری کیسکا (به اسلواکی: Andrej Kiska) رئیسجمهور فعلی اسلواکی از سال ۲۰۱۴ تاکنون است.
اکثر ساکنان اسلواکی اسلواک هستند. مجارها بزرگترین اقلیت قومی هستند. (۹٫۵٪) طبق سرشماری ۲۰۰۱ دیگر گروههای قومی شامل ۱٫۷ درصد کولیها،[۸] ۱ درصد روسین و اوکراینی و نیز ۱٫۸٪ دیگر گروهها بودهاست.
زبان این کشور زبان اسلواکیایی است. این زبان به زبان چکی نزدیک است و گویشوران دو زبان همدیگر را میفهمند. گویشهای شرق اسلواکی البته تفاوت بیشتری با چکی و دیگر گویشهای اسلواکییایی دارند و درک متقابل میان مردم چکزبان با گویشوران شرق اسلواکی محدود است.
ردیف | نام شهر | نام استان | جمعیت |
---|---|---|---|
۱ | براتیسلاوا | استان براتیسلاوا | ۴۶۲٬۶۰۳ |
۲ | کوشیتسه | استان کوشیتسه | ۲۴۰٬۶۸۸ |
۳ | پرشوف | استان پرشوف | ۹۱٬۶۳۸ |
۴ | ژیلینا | استان ژیلینا | ۸۱٬۵۱۵ |
۵ | بانسکا بیستریتسا | استان بانسکا بیستریتسا | ۷۹٬۷۷۵ |
۶ | نیترا | استان نیترا | ۷۸٬۸۷۵ |
۷ | ترناوا | استان ترناوا | ۶۶٬۲۱۹ |
۸ | مارتین | استان ژیلینا | ۵۷٬۳۰۰ |
۹ | ترنچین | استان ترنچین | ۵۵٬۸۳۲ |
۱۰ | پوپراد | استان پرشوف | ۵۲٬۷۹۱ |
۱۱ | پریهویدزا | استان ترنچین | ۴۸٬۸۶۶ |
۱۲ | زوولن | استان بانسکا بیستریتسا | ۴۳٬۳۱۱ |
۱۳ | پوواژسکا بیستریتسا | استان ترنچین | ۴۱٬۱۵۳ |
۱۴ | میخالوفتسه | استان کوشیتسه | ۳۹٬۹۴۰ |
۱۵ | نووه زامکی | استان نیترا | ۳۹٬۵۸۵ |
۱۶ | اسپیشسکا نووا وس | استان کوشیتسه | ۳۷٬۹۴۸ |
۱۷ | هومنه | استان پرشوف | ۳۴٬۹۱۳ |
۱۸ | لویسته | استان نیترا | ۳۴٬۶۴۹ |
۱۹ | کومارنو | استان نیترا | ۳۴٬۴۷۸ |
۲۰ | باردیوف | استان پرشوف | ۳۳٬۶۲۵ |